خار پاشنه یا التهاب نیام کف پایی
خار پاشنه: علل، علائم و روشهای درمان
خار پاشنه یک زائده استخوانی کوچک است که در قسمت زیرین استخوان پاشنه پا، جایی که رباط کف پا (فاشیا پلانتار) به آن متصل میشود، تشکیل میشود. این عارضه اغلب با درد در ناحیه پاشنه همراه است، به خصوص هنگام صبح یا بعد از استراحت طولانی. در حالی که خود خار استخوانی لزوماً دردناک نیست، میتواند باعث تحریک و التهاب بافتهای نرم اطراف آن شود که منجر به درد و ناراحتی میشود.
علل ایجاد خار پاشنه:
- کشیدگی بیش از حد رباط کف پا: این شایعترین علت خار پاشنه است. کشیدگی میتواند ناشی از فعالیتهای ورزشی سنگین، اضافه وزن، کفش نامناسب، صافی کف پا یا قوس زیاد کف پا باشد.
- فشار مداوم بر پاشنه: ایستادن طولانی مدت روی سطوح سخت میتواند فشار زیادی به پاشنه وارد کند و خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش دهد.
- افزایش سن: با افزایش سن، رباط کف پا خاصیت ارتجاعی خود را از دست میدهد و بیشتر مستعد آسیب و کشیدگی میشود.
- سایر عوامل: دیابت، آرتروز و برخی بیماریهای دیگر نیز میتوانند خطر ابتلا به خار پاشنه را افزایش دهند.
علائم خار پاشنه:
- درد در ناحیه پاشنه: این شایعترین علامت است. درد معمولاً در صبح یا بعد از استراحت طولانی شدیدتر است و با حرکت و گرم شدن پا کاهش مییابد.
- درد تیز و خنجری: برخی افراد درد را به صورت تیز و خنجری در پاشنه توصیف میکنند.
- حساسیت به لمس: ناحیه پاشنه ممکن است به لمس حساس باشد.
- التهاب و تورم: در برخی موارد، ممکن است التهاب و تورم در ناحیه پاشنه دیده شود.
تشخیص خار پاشنه:
پزشک معمولاً با معاینه فیزیکی و بررسی شرح حال بیمار میتواند خار پاشنه را تشخیص دهد. در برخی موارد، ممکن است برای تأیید تشخیص و رد سایر علل درد پاشنه، از عکس رادیوگرافی (X-ray) استفاده شود.
روشهای درمان خار پاشنه:
درمان خار پاشنه معمولاً غیر جراحی است و شامل موارد زیر میشود:
- استراحت: اجتناب از فعالیتهایی که باعث درد میشوند.
- یخ: قرار دادن یخ روی پاشنه به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه، چند بار در روز، به کاهش درد و التهاب کمک میکند.
- داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند.
- کفی طبی: استفاده از کفیهای طبی یا پدهای پاشنه میتواند به کاهش فشار روی پاشنه و تسکین درد کمک کند.
- فیزیوتراپی: تمرینات کششی و تقویتی میتوانند به بهبود انعطافپذیری و قدرت عضلات پا و کاهش درد کمک کنند.
- تزریق کورتیکواستروئید: در موارد شدید، پزشک ممکن است کورتیکواستروئید را به ناحیه پاشنه تزریق کند تا التهاب و درد را کاهش دهد.
- ارتزهای شبانه: استفاده از ارتزهای شبانه که پا را در حالت کشش نگه میدارند، میتواند به بهبود انعطافپذیری رباط کف پا و کاهش درد صبحگاهی کمک کند.
جراحی:
جراحی به ندرت برای درمان خار پاشنه لازم است و فقط در مواردی که سایر روشهای درمانی مؤثر نباشند، در نظر گرفته میشود.
پیشگیری از خار پاشنه:
- حفظ وزن مناسب: اضافه وزن فشار زیادی به پاشنه وارد میکند.
- انتخاب کفش مناسب: از کفشهایی با کفی مناسب و قوس کافی استفاده کنید.
- انجام تمرینات کششی: قبل و بعد از ورزش، تمرینات کششی مناسب انجام دهید.
- اجتناب از فعالیتهای سنگین: از فعالیتهایی که باعث درد پاشنه میشوند، اجتناب کنید.
- اهمیت استفاده از کفی و صندل با قوس طولی در درمان خار پاشنه
همانطور که قبلاً گفته شد، خار پاشنه اغلب به دلیل کشیدگی بیش از حد رباط کف پا (فاشیا پلانتار) ایجاد میشود. رباط کف پا مانند یک نوار کشسان در کف پا قرار دارد و از پاشنه تا انگشتان پا امتداد دارد. این رباط نقش مهمی در حفظ قوس طبیعی کف پا و جذب شوکهای وارده به پا هنگام راه رفتن و دویدن دارد.
هنگامی که قوس طولی کف پا به درستی حمایت نشود، فشار زیادی به رباط کف پا وارد میشود که میتواند منجر به کشیدگی، التهاب و در نهایت تشکیل خار پاشنه شود. به همین دلیل، استفاده از کفی و صندل با قوس طولی مناسب میتواند نقش مهمی در درمان و پیشگیری از خار پاشنه داشته باشد.
مزایای استفاده از کفی و صندل با قوس طولی:
حمایت از قوس طبیعی کف پا: کفی و صندل با قوس طولی مناسب، قوس طبیعی کف پا را حفظ کرده و از کشیدگی بیش از حد رباط کف پا جلوگیری میکنند.
کاهش فشار روی پاشنه: با توزیع یکنواخت وزن بدن در کف پا، فشار روی پاشنه کاهش مییابد و درد و التهاب ناشی از خار پاشنه تسکین مییابد.
بهبود وضعیت پا: استفاده از کفی و صندل با قوس طولی میتواند به بهبود وضعیت کلی پا و جلوگیری از بروز مشکلات دیگر مانند درد زانو و کمر کمک کند.
کاهش درد: با کاهش فشار روی پاشنه و حمایت از قوس کف پا، درد ناشی از خار پاشنه به طور قابل توجهی کاهش مییابد.
انواع کفی و صندل با قوس طولی:
کفیهای طبی: این کفیها توسط متخصصین ارتوپدی فنی بر اساس شکل و نیازهای خاص پای هر فرد تجویز میشوند. کفیهای طبی معمولاً از ترکیب مواد سخت ،نیمه سخت و نرم ساخته میشوند و حمایت بسیار خوبی از قوس کف پا فراهم میکنند.
کفیهای آماده: این کفیها به صورت آماده در داروخانهها و فروشگاههای تجهیزات پزشکی موجود هستند. کفیهای آماده نیز میتوانند تا حدودی از قوس کف پا حمایت کنند، اما ممکن است به اندازه کفیهای طبی برای همه افراد مناسب نباشند.
صندلهای طبی: برخی از صندلها دارای قوس طولی داخلی هستند که میتوانند برای افرادی که به خار پاشنه مبتلا هستند، مفید باشند.
نکاتی در مورد انتخاب کفی و صندل با قوس طولی:
اندازه مناسب: کفی و صندل باید اندازه مناسب پای شما باشند.
قوس مناسب: قوس کفی و صندل باید با قوس طبیعی پای شما مطابقت داشته باشد.
جنس مناسب: کفی و صندل باید از جنس مناسب و با کیفیتی ساخته شده باشند.
مشورت با پزشک: قبل از استفاده از کفی و صندل طبی، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.
در نهایت، استفاده از کفی و صندل با قوس طولی مناسب میتواند به طور موثری در درمان و پیشگیری از خار پاشنه نقش داشته باشد. با این حال، مهم است که در کنار استفاده از این وسایل، به سایر روشهای درمانی مانند استراحت، یخ، دارو و تمرینات کششی نیز توجه داشته باشید.
با رعایت این نکات میتوان از بروز خار پاشنه پیشگیری کرد و در صورت ابتلا، با روشهای مناسب آن را درمان نمود.